Μεσσήνη

Η Μεσσήνη

Η Μεσσήνη, λοιπόν, πριν πάρει το όνοµά της από τη µυθική βασίλισσα, είχε ξαναβαπτιστεί από Γάλλους κατακτητές ως «Νησί». Μια ονοµασία η οποία βασίζεται σε οπτική πλάνη, ρίζωσε και δεν ξεγλίστρησε ποτέ απ’ τη λαλιά των ντόπιων. Έτσι την ξέρουν, όπως την είδαν οι ιππότες να καθρεφτίζεται στη Μακαρία γη, πάνω στα νερά του πληµµυρισµένου της ποταµού, του Πάµισου. Αυτή η ευλογηµένη γη δίνει πολλούς από τους καρπούς της στους Μεσσήνιους, µα και στους υπόλοιπους Έλληνες. Όλοι γνωρίζουµε την τσαπέλα, το αποξηραµένο σύκο, τις ελιές και τις σταφίδες. Αυτό που δεν ξέραµε είναι πως οι ντόπιοι έχουν βρει κι άλλους τρόπους επεξεργασίας των παραδοσιακών προϊόντων. Έτσι, η ελιά, το σύκο και το φραγκόσυκο γίνονται πάστα, γλυκό και µαρµελάδα. Η καρδιά της πόλης χτυπάει στη µεγάλη πλατεία µε τα σιντριβάνια εκεί, στα Υψηλά Αλώνια, και καταλήγει στον πολυσύχναστο πεζόδροµο µε τα καφέ. Περιµετρικά της πλατείας θα βρείτε πολλά εστιατόρια και καφενεία.
Η ρυµοτοµία της, αινιγµατική, δίνει όµως την ευκαιρία για περιπλάνηση και γνωριµία. Αφήνοντας πίσω τον παλιό σιδηροδροµικό σταθµό, κατευθύνεσαι προς το εσωτερικό ακολουθώντας το άρωµα των παραδοσιακών σπιτιών µέχρι την αγορά και το σύγχρονο µουσείο του χαράκτη Τάκη Κατσουλίδη. Ελεύθερη µατιά, ακολουθεί τα γεγονότα και εντυπωσιάζει τόσο στα χαρακτικά του όσο και στη ζωγραφική. Το βλέµµα τραβούν τα φωτισµένα πλεξιγκλάς, µα το µυαλό µου το σαγηνεύει το έργο «Θεατές άλλου είδους». Είναι που νιώθω πως τρύπωσε σ’ ένα απ’ τα παράξενα όνειρά µου και τα αποτύπωσε.
Στα 5 χλµ. η πόλη καταλήγει στη βελουδένια ακρογιαλιά, την Μπούκα. Πρόκειται για µια βραβευµένη µε γαλάζια σηµαία παραλία, η οποία εκτείνεται σε µια ατελείωτη αµµουδιά. Στην πραγµατικότητα µιλάµε για µια τεράστια σε µήκος ακτή, η οποία απλά διακόπτεται από ψαροχώρια και αλλάζει όνοµα. Πού και πού κάνει την εµφάνισή του και λίγο βοτσαλάκι, µόνο και µόνο για να σπάει τη µονοτονία. Έτσι έχουµε τις παραλίες της Ανάληψης, τη Βελίκα, το Πεταλίδι, τους Χράνους και τον Άγιο Ανδρέα. Σε όλες θα βρείτε καφέ και εστιατόρια για να χαλαρώσετε και να απολαύσετε καλοκαιρινούς µεζέδες µετά από ένα δροσιστικό µπανάκι.

Θρησκευτικά µνηµεία

Παίρνοντας τον δρόµο από το χωριό Καλογερόρραχη προς Ελληνοκκλησιά, θα βρεθείτε στον ιστορικό βυζαντινό ναό της Αγίας Σαµαρίνας, ή αλλιώς ναό της Ζωοδόχου Πηγής. Σαν τον κοιτάς από µπροστά, θαρρείς πως είναι µια µικρή εκκλησιά, µα η κατασκευή του τελικά σε ξεγελά. Είναι περίπου 180 τ.µ. και λέγεται πως χτίστηκε πάνω στο αρχαίο ιερό της Ρέας. Οι τοιχογραφίες και τα γλυπτά εντυπωσιάζουν. Το µαρµάρινο τέµπλο και τα δύο προσκυνητάρια ανήκουν στις δηµιουργίες του λεγόµενου «Εργαστηρίου της Σαµαρίνας». Πρόκειται για όρο που δηλώνει την οµάδα των αρχιτεκτονικών γλυπτών που χρονολογούνται το δεύτερο µισό του 12ου αιώνα.
Νοτιοανατολικά των Πετραλώνων κρύβεται ένας µοναστηριακός θησαυρός. Η Μονή Μεταµόρφωσης Σωτήρος ή Ανδροµονάστηρο (το όνοµα προέρχεται από τον Ανδρόνικο Παλαιολόγο) έπαψε να λειτουργεί το 1962 και αποτελεί µετόχι της Μονής Βουλκάνου. ∆ίπλα στην εκκλησιά του, δεξιά και αριστερά, στέκονται κολλητά τα παρεκκλήσια του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας Αικατερίνης. Θεµατοφύλακας του νερού η µονή είναι χτισµένη πάνω σε πηγή, από την οποία υδρεύεται ακόµη το κεφαλοχώρι Ανδρούσα, µε το µεσαιωνικό της κάστρο, το οποίο αξίζει να επισκεφτείτε.
Το µοναστήρι αποτελεί σπουδή στην αρχιτεκτονική και πρόκληση για τους νεότερους επιστήµονες. Πλήρως αναστηλωµένο, µας συστήνεται µέσα από την ξενάγηση του καλού µας κυρίου Γιάννη Κλεφτόγιαννη. Λεπτοµέρειες που δεν γνώριζα µε εντυπωσιάζουν, ενώ η ενέργεια µε µεταφέρει στη βυζαντινή µοναστηριακή καθηµερινότητα. Πίσω από τοίχους µε πάχος 1,50 µ. οι µοναχοί εργάζονταν στους φούρνους, στους στάβλους, στο πατητήρι, ή ξεκουράζονταν στο κελί τους. Ήταν όµως πάντοτε άγρυπνοι απέναντι στον εχθρό. Ο οχυρωµατικός του χαρακτήρας προδίδεται από µικρές οπές – παρατηρητήρια ή πολεµίστρες, καταφύγια µε εισόδους συχνά καλυµµένες από εικόνες, άνισα σκαλοπάτια για να δυσκολεύουν τη διαφυγή σε όποιον δεν ξέρει καλά το µέρος κ.ά. Στο πάτωµα του υπνοδωµατίου του ηγούµενου, κάτω από µια καµουφλαρισµένη κλειστή τρυπούλα, φυλάγονταν τα χρήµατα. Πρωτίστως λοιπόν η ασφάλεια, χωρίς όµως να υστερεί πουθενά σε αισθητική. Η µονή όλη της την οµορφιά τη σηκώνει ψηλά στις στέγες της. Και είναι πολλές, µε τη µία να γέρνει τρυφερά στην άλλη, σαν γυναικείο χάδι που αφήνεται από γενιά σε γενιά. Κι εγώ να θυµώνω που δεν είµαι πια παιδί να ξηµερώνω µε τις κεραµιδόγατες και τις νυχτερίδες κάτω απ’ τα αµέτρητα άστρα του Θεού. Τα τρία τιµωρητήρια, το ένα πιο σκληρό από τα άλλα, µαρτυρούν το αυστηρό πρόσωπο του Βυζαντίου. Πλήρης αποµόνωση, σκοτάδι. Έρποντας µπαίνεις, έρποντας βγαίνεις και για στροφή, ούτε λόγος. Είναι η ώρα που σίγουρα εύχεσαι ο νους να µη σου παίξει άγρια παιχνίδια.
Στο όρος Ιθώµη, ανάµεσα στη Βαλύρα και το Μαυροµµάτι, θα δείτε και τη Μονή Βουλκάνου, αφιερωµένη στην Παναγιά του Βουλκανιώτισσα, την Οδηγήτρια. Στις 19 Σεπτέµβρη, ξηµερώµατα 20ής, µια ολονύκτια ποδαράτη ποµπή 20 χλµ. φέρνει την Παναγιά στην πλατεία της Μεσσήνης. Η θαυµατουργή της εικόνα παραµένει εκεί για να υπενθυµίζει σε όλους τη θεϊκή επέµβαση στον εφιάλτη της πανούκλας του 1755. Στην πλατεία συρρέουν πραµατευτάδες και ζωέµποροι, που γιορτάζουν µε τραγούδια και ψητά σε ένα πανηγύρι που κρατά εννέα ηµέρες. ∆υο µοναχοί όλοι κι όλοι φροντίζουν σήµερα το µοναστήρι και η περιήγησή µας φτωχική. Μια αποξηραµένη ανθοδέσµη για ολάνθιστη ζωή το τάµα µας και συνεχίζουµε για τον πρόδροµό της, την παλιά Μονή Βουλκάνο, την Παναγιά της Κορυφής.
Έχοντας αφετηρία το χωριό Μαυροµµάτι, µε τις γραφικές ταβέρνες, τον επιβλητικό πλάτανο και την αναστηλωµένη κρήνη, την οποία ταυτίζουν µε την αρχαία πηγή Κλεψύδρα, ανηφορίζουµε. Η πορεία ενδιαφέρουσα στη συνάντηση µε τα λείψανα δύο αρχαίων ιερών, της Ειλειθυίας και της Λιµνάτιδος Αρτέµιδος. Λίγο µετά στην κορφή του όρους Ιθώµη, η µονή, µόνη κι ερηµική. Από εδώ φανερώνονται η πεδιάδα και ο Μεσσηνιακός κόλπος. Μα κάτω, µπροστά µου, η απόσταση δεν ορίζεται πια χιλιοµετρικά, αλλά χρονικά. Αιώνες µάς χωρίζουν, αφού µέσα σε τείχος περίπου 9 χλµ. κλείνεται µια τέλεια αρχαία πολιτεία.