Καρέτα καρέτα

Προς το μεγάλο θαλάσσιο ταξίδι

Οι περισσότεροι έχουμε την εντύπωση ότι μόνο οι παραλίες της Ζακύνθου φιλοξενούν κάθε καλοκαίρι φωλιές της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta. Η χώρα μας έχει την τύχη να φιλοξενεί μερικές από τις μεγαλύτερες περιοχές ωοτοκίας στη Μεσόγειο (60% των φωλιών) στον κόλπο του Λαγανά στη Ζάκυνθο, στην Κρήτη, στον Κυπαρισσιακό-Λακωνικό κόλπο, στην Κεφαλονιά και έρχεται πλέον να ενταχθεί και επισήμως μια νέα περιοχή ωοτοκίας, το Εθνικό Πάρκο Υγρότοπων Κοτυχίου-Στροφυλιάς. Στη δυτική πλευρά, βόρεια της Πελοποννήσου, 21 χιλιόμετρα ακτογραμμής βρίσκουν χιλιάδες αποδέκτες τους καλοκαιρινούς μήνες Καρέτα καρέτα Προς το μεγάλο θαλάσσιο ταξίδι Διονύσης Μαμάσης και αποτελούν τόπο αναψυχής θερινού τουρισμού. Στις αμμώδεις παραλίες και στις παραλιακές κινούμενες θίνες (αμμόλοφοι και αμμουδιές) που εκτείνονται προς το εσωτερικό, πλήθος ειδών φωλιάζουν, γεννούν και αναζητούν την τροφή τους, από τα πουλιά που τσιμπολογούν ασπόνδυλα μέχρι την απειλούμενη θαλάσσια χελώνα καρέτα καρέτα, που εναποθέτει τα αυγά της. Φέτος και για πρώτη φορά από την ίδρυση και λειτουργία του Φορέα Διαχείρισης Υγρότοπων Κοτυχίου-Στροφυλιάς, πραγματοποιείται επιστημονική καταγραφή του προστατευόμενου θαλάσσιου είδους που έχει ανάγκη αυστηρής προστασίας. Η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta αποτελεί είδος προτεραιότητας βάσει της εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας (92/43) και θεωρείται απειλούμενο σε διεθνές επίπεδο, σύμφωνα με τα κριτήρια της Παγκόσμιας Ένωσης Προστασίας της Φύσης IUCN, με ιδιαίτερη οικολογική αξία και σημασία για το Εθνικό Πάρκο. Το πρόγραμμα ξεκίνησε τον Μάρτιο με την περιβαλλοντική ενημέρωση και αγωγή στα δημοτικά σχολεία εντός Εθνικού Πάρκου και συνεχίζεται μέχρι και τον Σεπτέμβρη, οπότε ολοκληρώνεται η καταγραφή και η παρακολούθηση της παραλιακής ζώνης από τις Αλυκές Λεχαινών (Π.Ε. Ηλείας) μέχρι την παραλία της Καλόγριας (Π.Ε. Αχαΐας) με στόχο την αειφορική διαχείριση και προστασία του πληθυσμού της θαλάσσιας χελώνας

Η πρώτη φωλιά για το Εθνικό Πάρκο

Στα πλαίσια της καθιερωμένης πεζής παρακολούθησης (monitoring) εργασίας πεδίου της ακτογραμμής στη ζώνη Αλυκές Λεχαινών προς Μπούκα της λιμνοθάλασσας Κοτυχίου, εντοπίσαμε χαρακτηριστικά ίχνη του απειλούμενου είδους. Αμέσως και με πολλή προσοχή οριοθετήσαμε την περιοχή προς αναζήτηση φωλιάς. Με τον ερευνητή πεδίου Ηλία Τζώρα και με πολύ προσεκτικές και απαλές κινήσεις αρχίσαμε το σκάψιμο προς αναζήτηση. Η αδρεναλίνη είχε φτάσει στα ύψη. Σκάβουμε και δεν βρίσκουμε τίποτα αλλά επαναλαμβάνουμε την ίδια ακριβώς διαδικασία σε ένα άλλο, διπλανό σημείο. Είχα τη θετική αίσθηση ότι εδώ έχει εναποθέσει τα αυγά της. Στο τελευταίο σημείο αναζήτησης, η άμμος γίνεται πολύ πιο μαλακή και αφράτη, και η προσπάθειά μας κορυφώνεται και γίνεται ακόμη πιο προσεκτική. Ξάφνου αγγίζουμε το ελαστικό κέλυφος και το χαμόγελο στα πρόσωπά μας είναι χαρακτηριστικό. Εντοπίζουμε και άλλα σφαιρικά αυγά και η πρώτη επίσημη φωλιά θαλάσσιας χελώνας στο Εθνικό Πάρκο είναι γεγονός και επιβεβαιώνεται. Οι ζητωκραυγές χαρακτηριστικές και ο Ηλίας από τη χαρά του με ρίχνει στην άμμο και πανηγυρίζει για τον εντοπισμό. Η συγκίνησή μας μεγάλη. Άμεσα ενημερώθηκε η συντονίστρια δασολόγος Γεωργία Καραμπέρου και όλο το επιστημονικό προσωπικό του Φορέα Διαχείρισης, το οποίο κινητοποιήθηκε γρήγορα δίνοντάς μας θάρρος, κουράγιο και ελπίδα προς αναζήτηση νέων φωλιών. Η πρώτη φωλιά πλέον παρακολουθείται, έχει σημανθεί και έχει χαρτογραφηθεί. Η θαλάσσια χελώνα ανεβαίνει με αργές κινήσεις την αμμουδιά, σέρνοντας το καβούκι της για να εναποθέσει τα αυγά της. Κάθε λίγο σταματά και ακουμπά το βαρύ κεφάλι της στην άμμο και όταν συνεχίζει να προχωρά, οι εκπνοές της είναι πολύ δυνατές. Ξαφνικά αρχίζει να σπρώχνει την άμμο με τα πτερύγιά της μακριά από το σώμα της. Κάνει κολυμβητικές κινήσεις και χώνεται περίπου 15 εκατοστά μέσα στην άμμο. Στη διάρκεια αρκετών αναπνοών κάνει εναλλασσόμενες κινήσεις των πίσω πτερυγίων της σκάβοντας σταδιακά ένα λάκκο σχήματος μπουκαλιού. Όταν τελειώσει το σκάψιμο στον κυλινδρικό λάκκο, εναποθέτει ένα ένα τα αυγά της και ανασηκώνεται ελαφρώς κάθε φορά που γεννάει ένα αυγό. Όταν ολοκληρώνει τη διαδικασία, αμέσως σκεπάζει τα αυγά πετώντας με δύναμη στρώματα άμμου, και κατεβαίνει προς τη θάλασσα για να συνεχίσει τις μεγάλες της μετακινήσεις περνώντας σε διεθνή ύδατα, καθώς και σε ύδατα άλλων χωρών

Η θαλάσσια χελώνα ανεβαίνει με αργές κινήσεις την αμμουδιά, σέρνοντας το καβούκι της για να εναποθέσει τα αυγά της. Κάθε λίγο σταματά και ακουμπά το βαρύ κεφάλι της στην άμμο και όταν συνεχίζει να προχωρά, οι εκπνοές της είναι πολύ δυνατές.

Ξεκινά η διαδικασία προστασίας των νέων φωλιών από την ομάδα των εθελοντών
Το χελωνάκι άρχισε το ταξίδι του.

Προς την Οδύσσειά τους γίνονται εύκολα λεία θηρευτών όπως είναι οι αλεπούδες, τα κουνάβια, οι κορμοράνοι, οι γλάροι και τα νεροπούλια.

Η εκκόλαψη των αυγών

Οι θηλυκές θαλάσσιες χελώνες είναι βέβαιο ότι γεννούν πάνω από μία φορά το ίδιο καλοκαίρι. Ωοτοκούν από μία μέχρι και τέσσερις φορές με τα 90-130 αυγά που εναποθέτουν στη φωλιά. Το αυγό με το μαλακό λευκό κέλυφος μοιάζει σαν μπαλάκι του πιγκ πογκ. Η επώαση διαρκεί περίπου 6-8 εβδομάδες και το φύλο των νεοσσών καθορίζεται από τη θερμοκρασία επώασης. Όταν πραγματοποιείται η εκκόλαψη, τα καρετάκια δεν εγκαταλείπουν αμέσως τη φωλιά αλλά παραμένουν εντός του αυγοθαλάμου μέχρι να τελειοποιηθούν κάποια όργανα. Μετά από 3-4 ημέρες, όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή και με την πτώση της θερμοκρασίας της άμμου κατά τη νύχτα, ξεκινάει η αναρρίχηση προς την επιφάνεια και η φωλιά εκκενώνεται ομαδικά. Τα μικρά κινούνται γρήγορα με μοναδικό προορισμό τη θάλασσα. Καθοδηγούνται από τον φωτεινό ορίζοντα, που αντανακλάται στην επιφάνεια του νερού. Η απόσταση για εμάς τους ανθρώπους είναι μόνο λίγα βήματα, μια ευθεία. Για τους νεοσσούς, όμως, είναι «χιλιόμετρα» επίπονης προσπάθειας, χωρίς περιθώριο λάθους για την επιβίωσή τους. Τα χελωνάκια καταγράφουν στο μυαλό τους τα χαρακτηριστικά της παραλίας, έτσι ώστε μετά από χρόνια να μπορέσουν πάλι να επιστρέψουν στην ίδια παραλία για να γεννήσουν κι αυτά. Φτάνοντας στο νερό κολυμπούν με επιμονή προς τα ανοιχτά και το μεγάλο θαλάσσιο ταξίδι τους μόλις έχει ξεκινήσει! Από τις πρώτες στιγμές της ζωής από την αναρρίχηση στην επιφάνεια της άμμου και μέχρι την κατάληξη στη θάλασσα, αντιμετωπίζουν πολλούς κινδύνους. Προς την Οδύσσειά τους γίνονται εύκολα λεία θηρευτών όπως είναι οι αλεπούδες, τα κουνάβια, οι κορμοράνοι, οι γλάροι και τα νεροπούλια. Τα χελωνάκια, που έχουν μήκος 5 εκατοστά και ζυγίζουν 16 γραμμάρια περίπου, έχουν σκούρο γκρισταχτί χρώμα και μαλακό κέλυφος. Τρέφονται με μέδουσες, μαλάκια, αχινούς, οστρακοειδή και φυτά της θάλασσας, που τα εντοπίζουν μέσω της αναπτυγμένης όσφρησής τους. 

Απειλές

Δυστυχώς, όμως, και σε απόσταση αναπνοής από τη φωλιά, τις επόμενες ημέρες τροχοφόρο όχημα μεγάλου κυβισμού κινήθηκε ανεξέλεγκτα εντός της αμμώδους παραλίας απειλώντας με καταστροφή. Σε άλλο σημείο της ίδιας παραλίας, παρατηρήθηκαν οι ροδιές του ίδιου οχήματος όπου και αλλοιώθηκαν νέα ίχνη-χνάρια εξόδου θηλυκής ενήλικης χελώνας, η οποία και επέστρεψε στο νερό χωρίς να εναποθέσει τα αυγά της. Η έκκληση προς ερασιτέχνες ψαράδες, λουόμενους, καλοκαιρινούς επισκέπτες αλλά και πολίτες για την αποφυγή της ανεξέλεγκτης κίνησης των οχημάτων εντός της παραλίας επαναλαμβάνεται συνεχώς. Από άγνοια ή αμέλεια, αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού, αγροτικά 4x4, ακόμη και μηχανάκια παρατηρείται να κινούνται εντός της ακτής καταστρέφοντας αυτή την εύθραυστη ισορροπία του οικοσυστήματος. Οι νεκρές χελώνες που καταγράφονται όταν τις ξεβράζει το νερό μάς έχουν θορυβήσει, μιας και ο αριθμός είναι υψηλός και πολύ ανησυχητικός. Συνιστούμε σε περίπτωση εύρεσης ιχνών θαλάσσιας χελώνας (στις Αλυκές Λεχαινών, την Αρετή, το Κοτύχι, τον Μπρινιά, τη Φάλαρη, το Κουνουπελάκι, την Καλόγρια, το Γιαννισκάρι), καθώς και σε περίπτωση εντοπισμού τραυματισμένης ή και νεκρής χελώνας που την έχει ξεβράσει το νερό, να επικοινωνήσουν οι πολίτες άμεσα με τον Φορέα Διαχείρισης Υγρότοπων Κοτυχίου-Στροφυλιάς στα τηλέφωνα 26930 31939 και 6947938358. Το τηλεφώνημα που θα δεχτούμε ίσως δώσει μια πολύτιμη πληροφορία για την Caretta caretta και τη συνολική διαχείριση του είδους. Το ταξίδι της θαλάσσιας χελώνας από το Εθνικό Πάρκο Κοτυχίου-Στροφυλιάς μόλις ξεκίνησε!

6:30 το πρωί και η παρακολούθηση της παραλίας μόλις ξεκίνησε...
Νεκρή χελώνα που ξέβρασε η θάλασσα. Οι απειλές από την ανθρώπινη δραστηριότητα έχουν θορυβήσει τον Φορέα Διαχείρισης.
Η χελώνα αφήνει τα αυγά της εντός του αυγοθαλάμου που άνοιξε με τα πτερύγιά της
Κουνουπελάκι Ηλείας, μία από τις πολλές αμμώδεις παραλίες που φιλοξενούν την καρέτα καρέτα κατά την περίοδο της ωοτοκίας.

Προτάσεις

0
Shares

Σας αρέσει το site μας?

Ακολουθήστε μας στα social και δεν θα το μετανιώσετε...

0
Shares