To σεργιάνι του στην Ελλάδα

Όσκαρ Ουάιλντ

Ζαφείρινη είναι η θάλασσα κι ο ουρανός οµοιάζει
να καίγεται, ως οπάλινος εις τον αγέρα λίθος. ‘Εχουν υψώσει τα πανιά· πρίµος φυσάει αγέρας
να πάµε στης ανατολής τις γαλανές τις χώρες. Από την πλώρη την ψηλήν η Ζάκυνθος προβάλλει, δάση µικρά µ’ ελιόδεντρα, ο βράχος της Ιθάκης, οι κόλποι κι η ψηλή κορφή του Λύκαιου χιονισµένηκαι πέρα οι λουλουδόσπαρτοι λόφοι της Αρκαδίας. Κανένας ήχος! των πανιών µόνον ακούω το χτύποεις τα κατάρτια, στο πλευρό τα κυµατάκια σκάζουν και χαρωπά των κοριτσιών γέλια στην πρύµνη επάνω. Κι όταν ο ήλιος καίγονταν σε µια πανώρια δύσηκαι πορφυρός βυθίζονταν στης θάλασσας τα βάθη, επάτησα, τέλος, κι εγώ το χώµα της Ελλάδος! Impression de voyage, Απρίλιος 1877, µτφ.: Στ. Λεύκης.

Ποιος θα φανταζόταν, ότι ο µεγάλος Ιρλανδός συγγραφέας, θα έγραφε ποίηµα όχι µόνο για τη Ζάκυνθο, την Ιθάκη και την Αρκαδία, µα και για την Κέρκυρα, το Κατάκολο και την Αρχαία Ολυµπία;
Ο Όσκαρ Ουάιλντ επισκέφθηκε την Ελλάδα σχεδόν από τύχη. Εκείνη την εποχή είχε θρησκευτικές και φιλοσοφικές αναζητήσεις και σκεφτόταν να απαρνηθεί τον προτεσταντισµό και να ασπασθεί τον καθολικισµό, ο οποίος του φαινόταν πιο ανθρώπινος και ροµαντικός.
Προγραµµάτισε, λοιπόν, ένα ταξίδι στη Ρώµη, για το οποίο δανείστηκε χρήµατα από έναν φίλο του. Ο καθηγητής και φίλος του Sir Τζον Μάχαφι προκειµένου να αποτρέψει τον Ουάιλντ από το να «αλλαξοπιστήσει», τον έπεισε να τον ακολουθήσει σε ένα ταξίδι στην Ελλάδα, κάτι που ο συγγραφέας δέχτηκε µε χαρά.
Η Ελλάδα και η ελληνική γλώσσα δεν ήταν άγνωστα στον Ουάιλντ. Είχε µνήµες από τη µητέρα του, να διαβάζει και να απαγγέλλει τον Προµηθέα ∆εσµώτη από το πρωτότυπο κείµενο του Αισχύλου. Όσο για τον πατέρα του, ελληνολάτρη και ήδη επισκέπτη της χώρας µας από το 1837, συχνά µιλούσε στον µικρό Όσκαρ για τον ελληνικό πολιτισµό. Με τον Μάχαφι ₋ στον οποίο ο Wilde αναφερόταν ως «τον πρώτο και σηµαντικότερο δάσκαλό του», αυθεντία στην Αρχαία Ελλάδα µε πλήθος συγγραµµάτων είχε κατ’ επανάληψή συζητήσει σχετικά θέµατα, µεταξύ των οποίων και την οµοφυλοφιλία στην Αρχαία Ελλάδα, κάτι που απασχολούσε ιδιαίτερα τον νεαρό Όσκαρ.
Ο Ουάιλντ φθάνει µε τη συντροφιά του για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1877, µια δύσκολη εποχή για ταξίδια στη χώρα µας: δύσβατοι δρόµοι, κίνδυνοι για τους ταξιδιώτες, ανύπαρκτες έως στοιχειώδεις ανέσεις.Tέλος Μάρτη αποβιβάζονται στο Κατάκολο και ξεκινούν ένα δεκαήµερο ταξίδι στην Πελοπόννησο µε γαϊδουράκια. Θα επισκεφθούν το αρχαίο θέατρο του Άργους (για το οποίο θα γράψει και το οµώνυµο ποίηµα), τον αρχαιολογικό χώρο των Μυκηνών, όπου έναν χρόνο νωρίτερα ο Σλήµαν είχε ανακαλύψει το χρυσό προσωπείο του Αγαµέµνονα, και την Ολυµπία, όπου ήδη γερµανοί αρχαιολόγοι πραγµατοποιούσαν ανασκαφές. Ο Ουάιντ, µετά από την επίσκεψη αυτή, ισχυριζόταν πως ήταν παρών στην ανακάλυψη του αγάλµατος του Ερµή του Πραξιτέλους, κάτι που βέβαια δεν ίσχυε. Το άγαλµα όντως ανακαλύφθηκε την ίδια χρονιά, αλλά λίγο καιρό µετά την επίσκεψη του Wilde στην Ολυµπία, τον Μάιο.
Όσο ο Ουάιλντ θα ενθουσιαστεί µε τα αρχαία µνηµεία, τόσο θα απογοητευτεί από τη σύγχρονη Ελλάδα και τη διαπίστωση, ότι τίποτα δεν έχει αποµείνει από την αρχαία θρησκεία. Θα γράψει: «Οι θεοί είναι νεκροί: κανένας δεν φέρνει πια στεφάνια από ελιά στην γκριζοµάτα Παλλάδα κι ούτε προσφέρει µέρος της σοδειάς στην Περσεφόνη... Ο Μεγάλος Παν είναι νεκρός και βασιλιάς είναι της Μαρίας ο γιος».

Στη συνέχεια θα επισκεφθεί τα νησιά του Ιονίου, την Ιθάκη, τη Ζάκυνθο και την Κέρκυρα και θα αποτυπώσει τις εντυπώσεις του σε ποιήµατα, όπως το Santa Decca, το Impression de Voyage και άλλα.
Το ταξίδι θα ολοκληρωθεί στην Αθήνα, µε επισκέψεις στα αρχαία µνηµεία της. Μάλιστα, κατά την διάρκεια της παραµονής του στην πόλη, θα επισκεφθεί το φωτογραφείο του Πέτρου Μωραΐτη στην οδό Αιόλου, απέναντι από την εκκλησία της Χρυσοσπηλιώτισας.

Ο Μωραΐτης, ένας από τους πλέον σηµαντικούς Έλληνες φωτογράφους του 19ου αιώνα, ήταν ήδη από το 1865 ο επίσηµος βασιλικός φωτογράφος, ο πρώτος που έλαβε αυτόν τον τίτλο. Τον Απρίλιο του 1877 φωτογράφισε τον Όσκαρ µε παραδοσιακή ελληνική φορεσιά.
Εκείνο το πρώτο ταξίδι του Όσκαρ Ουάιλντ στην Ελλάδα και η ελληνική κουλτούρα επηρέασαν όχι µόνο την πνευµατική ανάπτυξή του και το έργο του, αλλά και τους προσωπικούς του κώδικες αυτοκατανόησης, καθώς και τους διαρκείς πειραµατισµούς στο προσωπικό του στυλ. Η αρχαία Ελλάδα αποτέλεσε τη βάση, πάνω στην οποία οικοδοµήθηκε η αισθητική, κριτική και συγγραφική ταυτότητα του Ουάιλντ και έχει µια διαρκή παρουσία στο έργο του και στις φιλοσοφικές του αναζητήσεις.

Προτάσεις

0
Shares

Σας αρέσει το site μας?

Ακολουθήστε μας στα social και δεν θα το μετανιώσετε...

0
Shares