Μαλέας

Στο ακρωτήρι της ψυχής

Στο νοτιοανατολικό άκρο της Πελοποννήσου, σε μια μεγάλη πέτρινη αγκαλιά, ζει η μοναξιά. Τόπος σκληρός και δύσκολος, απόκοσμος, μα συνάμα μυστηριώδης και γοητευτικός. Το ακρωτήρι Μαλέας ή Κάβο Μαλιάς, λόγω της μορφολογίας του, κατά τους μεταβυζαντινούς αιώνες, δέχτηκε στις σπηλιές του ερημίτες και πειρατές. Με πλήθος ασκηταριών να γραπώνονται στα βράχια του, μετατράπηκε στο «Μικρό Άγιο Όρος». Σήμερα σώζονται λίγα εκκλησάκια, που υποστηρίζουν ακόμη την αγιότητα του τόπου. Πέρα όμως από αγκυροβόλι του μοναχισμού, ο Κάβο Μαλιάς ήταν και είναι σπουδαίο ναυτικό πέρασμα, στέλνοντας θρύλους-συντρόφους σε όλο τον κόσμο. Ένα τέτοιο ταξίδι λοιπόν, σε μια από τις άκρες της γης, δεν μπορεί παρά να είναι και μια προσωπική ευκαιρία αναζήτησης του εσώτερου εαυτού μας.

Αγία Ειρήνη η Καβομαλούσα

Μεσημεράκι φθάνουμε στο χωριό Άγιος Νικόλας Βοιών, που βρίσκεται δυτικά του Κάβου. Πάνω στο ρέμα υπάρχει μια ταβέρνα, η «Νεράιδα». Πρόκειται για ένα μεγάλο νοικοκυριό αφού οι ιδιοκτήτες του, με πολύ μεράκι, φτιάχνουν μόνοι το ψωμί, το λάδι, το κρασί κ.ά. Μέσα απ’ το ποτήρι μου, μεγεθύνω και χαζεύω το παλιό τζουκ μποξ και τα νοσταλγικά πρόσωπα των φωτογραφιών, όταν το βλέμμα μου τραβάει μια μπλε ιριδίζουσα μύγα που ξαποσταίνει έξω στο μπορντό κάσωμα του παραθύρου. Το καλοκαίρι είναι ήδη εδώ, σκέφτομαι, όπως και το απόγευμα. Άρον άρον πεταγόμαστε για να προλάβουμε να φτάσουμε στον προορισμό μας, την Αγία Ειρήνη την Καβομαλούσα, πριν από τη δύση. Λίγο μετά το απολιθωμένο δάσος και το ξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας, αφήνουμε το αυτοκίνητο. Το μονοπάτι μέχρι τη μονή της Αγίας Ειρήνης είναι περίπου 60 λεπτά και κυριολεκτικά στο χείλος του γκρεμού. Η καλύτερη ώρα να το επισκεφτείς είναι σίγουρα το πρωί. Φορτωνόμαστε άτσαλα τις τσάντες μας και ξεκινάμε έναν αγώνα δρόμου. Μην κοιτάξεις πίσω, μην κοιτάξεις κάτω, μόνο τρέχα. Όσο κι αν ήθελα ν’ απολαύσω το απόλυτο θαλασσινό τοπίο, ήξερα πως σαν πέσει ο ήλιος, δεν υπάρχει γυρισμός και στην περιοχή παραμονεύουν τσακάλια. Με χέρια ιδρωμένα και βήματα μετέωρα στο πουθενά, ένιωθα τη ματαιότητα της απόπειρας αποφυγής μιας προδιαγεγραμμένης μοίρας. Ένας μεγάλος σταυρός απιθωμένος πλαγιαστά δίνει μια ελπίδα πως το τέλος είναι κοντά. Η μπλε ώρα απλώνεται στην πλάση κι εμείς είμαστε εγκαίρως στο κελί μας. Μπορεί η Μονή να μη λειτουργεί πια, όμως μια χούφτα κελιά προσφέρουν φιλοξενία στους πιστούς και τους οδοιπόρους. Το εσωτερικό του είναι καμωμένο εθελοντικά. Δεν του λείπει τίποτα. Οικιακά σκεύη, κονσέρβες, δυο μεγάλα ημερολόγια, καπέλα αφημένα στον καλόγερο, ένας καθρέφτης και μια κουκέτα διόλου καθαρή και φροντισμένη, αφού τα σκεπάσματά της «στολίζονται» από ακαθαρσίες ποντικού. Το σκοτάδι έχει ήδη πέσει κι όμως το μικρό μας κελί φωτίζεται από ένα ηλιακό πάνελ. Δίπλα απ' τον τσίγκινο νιπτήρα, που γεμίζει με μη πόσιμο νερό, υπάρχει ένα ραδιοφωνάκι, που μας συνδέει με τον κόσμο. Δεν το χρειαζόμαστε σε αυτό το μοναχικό σύμπαν. Βγαίνω στον περίβολο. Μπροστά μου η εκκλησιά επιμένει σε αέναο κοίταγμα με το αντικρινό Τσιρίγο, καθώς το λευκό της λάμπει ακόμη περισσότερο υπό το φως της έναστρης νύχτας. Ξαπλώνω στον ξύλινο πάγκο, κοιτώ τον ουρανό και… πεθαίνω. Ναι, σίγουρα έχω πεθάνει κι ανηφορίζω στον Παράδεισο. Δεν εξηγείται αλλιώς να ’ναι τόσο κοντά τ' άστρα. Ήδη μου δίνουν τον τελευταίο ασπασμό στα μάγουλα. Δυο πιο μεγάλα σβήνουν δεξιά κι αριστερά μου. Μάταιη όποια ευχή και ξάφνου σαν απινιδωτές χτυπούν το στήθος. Επαναφέροντάς με στη ζωή, παρατείνουν και τη δική τους αφού η ασίγαστη φλόγα τους καίει τα σωθικά μου. Σαν από θαύμα πετάγομαι μέχρι τη στέγη της εκκλησίας. Μια μεγάλη δεξαμένη υπάρχει από κάτω. Την ανοίγω και βλέπω πάλι την ίδια εικόνα. Την αντανάκλαση των αστεριών στο νερό και όσο κι αν δεν πιάνονται, ξέρω πως υπάρχουν. Σάμπως χρειάζονται αποδείξεις τα θαύματα; Μικρός Θεός νιώθω σε τόπο άγιο, με το νερό μέσα μου να συντηρεί εκείνες τις λάμψεις ως δικές μου μοναδικές στιγμές που συνθέτουν τη μικρή ζωή μου. Κι αν θες να δεις την ομορφιά του παραδείσου, ποτέ μην ταράξεις τα νερά. Τη μαγεία δεν την αφήνεις, μα ο οργανισμός επιβάλλει ξεκούραση. Κάποιος να με προσέχει από το δάγκωμα του μυός κι αυτόν η αγία Ειρήνη. Σε μια νυχτιά ντυμένη τη μουσική των μηχανών των πλοίων, ο συγκάτοικος «Μίκυ» αποδείχτηκε εξίσου χαριτωμένος με το καρτούν και εξαιρετικός οικοδεσπότης. Το πρωινό φως θα αναλάβει και τις απαραίτητες συστάσεις. Καθώς γίνομαι ένα με το ύψος της πιο ταπεινής παπαρούνας, κοκκινίζω απ' την τόση ομορφιά. Μια μεγάλη σαν δέντρο φραγκοσυκιά συμπαραστέκεται στην πιο λευκή εκκλησιά της Πελοποννήσου. Σταυροειδής με τρούλο, του 19ου αιώνα, η «νησιώτισσα» καβομαλούσα φιλοξενεί φορητές εικόνες στο μικρό εσωτερικό της. Ψηλότερα στον βράχο, βρίσκεται και η σπηλιά όπου ασκήτεψε ο όσιος Θωμάς ο εν τω Μαλεώ. Ένα 10λεπτο μονοπάτι μάς φέρνει στην άκρη του γκρεμού, στα λείψανα της πανάρχαιας Μονής του Αγίου Γεωργίου. Το εκκλησάκι του είναι επισκέψιμο και καλοδιατηρημένο. Έχοντας για τοίχο να σταθείς το μπλε, κατεβαίνεις το σαθρό μονοπάτι που οδηγεί στο φυσικό λιμανάκι και σε μία από τις σπηλιές του Κάβο Μαλιά, την Κοκαλιάρα. Κάποτε μέσα της στοιβάζονταν οστά, είτε από θύματα πειρατών είτε ως οστεοφυλάκιο των μοναχών, μα με τον καιρό, τα κύματα και οι επισκέπτες τα πήραν μακριά. Επιστρέφοντας στην Αγία Ειρήνη, συναντάμε έναν περαστικό. Ανεβασμένος στο καμπαναριό μετατρέπει την εκκλησιά σε ομηρική Σειρήνα, όταν χτυπά χαρμόσυνα τις καμπάνες για ν' ακούσουν οι ναυτικοί. Η επίμονη κόρνα των πλοίων ανταποδίδει τον χαιρετισμό και μετατρέπει τη στιγμή στην πιο συγκινητική ανθρώπινη επικοινωνία που θα φτάσει ως τα πέρατα της γης.

Μαλέαν δε κάμψας, επιλάθου των οίκαδε, δηλαδή σαν αποφασίσεις να περάσεις τον Μαλέα, ξέχνα πως έχεις οικογένεια…

Σαν πιάσει αντάρα στον Μαλιά, θαρρείς η πλάση θα βουλιάξει…
Σαν γαληνεύει η ψυχή, ανθίζει πάντα η στέρφα γη...
Αγναντεύοντας το Μυρτώο από τον Άγιο Γεώργιο
Έργο τέχνης. Το εκκλησάκι του Σωτήρος λίγο πριν τα Βελανίδια.
Μεσημεριανή σιέστα στην αυλή της ταβέρνας «Νεράιδα» στον Άγιο Νικόλαο
Αγγίζοντας το σύμπαν. Αγία Ειρήνη

Σαν πιάσει αντάρα, νομίζεις θα βουλιάξει το χωριό…

Στον φάρο του Κάβο Μαλιά

Η επιστροφή μας στο αυτοκίνητο είναι εξίσου επίπονη, μα μου φαίνεται κάπως μεγαλύτερη σε διάρκεια. Λες και η Αγία Ειρήνη μάς είχε προφυλάξει αρχικά, μικραίνοντας τον δρόμο, για να μας υποδεχτεί γρηγορότερα στην αγκαλιά της. Στον δρόμο προς Νεάπολη χαιρετάμε το μικρό ψαροχώρι Προφήτης Ηλίας, μια φυσική κρυψώνα των πειρατικών πλοίων, και συνεχίζουμε μέχρι το αποψινό μας κατάλυμα στο ξενοδοχείο Palazzo στον Αρχάγγελο. Πρόκειται για ένα παραθαλάσσιο γραφικό χωριουδάκι, που το καλοκαίρι προτιμάται για οικογενειακές διακοπές στη βραβευμένη ακτή του. Επιστρέφοντας λοιπόν στον πολιτισμό, απολαύσαμε την άριστη φιλοξενία των ιδιοκτητών, ζεστό μπανάκι και άνετο ύπνο. Η εκδρομή θα ολοκληρωθεί με μια επίσκεψη στον φάρο. Στην πραγματικότητα, η απόσταση μεταξύ Αγίας Ειρήνης και Φάρου είναι πολύ μικρή, μόνο που τα δυο μέρη δεν συνδέονται με κάποιο βατό μονοπάτι. Έτσι, θα πρέπει να πάμε από την ανατολική πλευρά και συγκεκριμένα από το χωριό Βελανίδια. Ως… πρωινοί τύποι, φτάνουμε λίγο μετά το ξημέρωμα στο χωριό… Εξαρτημένοι αναζητούμε καφεδάκι, το οποίο τελικά απολαμβάνουμε στη βεράντα ενός ιδιαίτερα προσεγμένου καφέ-εστιατορίου με την ονομασία «Μόντε Κάρλο». Πράγματι, το μέρος θυμίζει κάπως το διάσημο τουριστικό θέρετρο, με τα σπιτάκια του να σκαρφαλώνουν στον λόφο. Τα χρώματά του δηλωτικά της ναυτικής του ταυτότητας. Ενώ πιο ψηλά η ματιά εγκλωβίζεται σε μια σπηλιά στην οποία βρίσκεται η Μονή του προστάτη Αγίου Ιωάννη του Αποκεφαλιστή. Ο καφές έρχεται με παξιμαδάκι και τη γλυκιά κυρία Μαρία, που σπεύδει να μας καλωσορίσει και να μας ταξιδέψει στον τόπο της. Η φράση της «σαν πιάσει αντάρα, νομίζεις θα βουλιάξει το χωριό» μαζί με τις πρώτες σταγόνες να βαραίνουν τον καιρό, μας ξεσηκώνουν για τον Φάρο. Οδικά ο δρόμος τελειώνει στη Μονή του Οσίου Θωμά. Εκεί φυλάσσεται μέρος των λειψάνων του αγίου και μπορεί κανείς να πιει το θαυματουργό νερό από την αγιασμένη πηγή του. Πιο πέρα, ο ναΐσκος του Αγίου Μύρωνα, που θα είναι και η αφετηρία του μονοπατιού έως τον Φάρο, σαφώς ασφαλέστερο και πιο ομαλό από το πρώτο, μα με μεγαλύτερη διάρκεια, περίπου 2 ωρών. Είναι σχεδόν ύβρις να πατάς τέτοιους τόπους. Μόνο στ’ αμόλυντα πλάσματα αξίζει τόση ελευθερία, γι’ αυτό κι εγώ περπατώ σταθερά στον δρόμο που χαράζει το κάτουρο της γίδας. Αγνοώ και σιχτιρίζω τον λυσασμένο άνεμο, που μου παίρνει τα μαλλιά και τα μυαλά, και τον σαματά των αχόρταγων κυμάτων, που διψούν για μια ακόμη θυσία. Φτάνοντας στον φάρο, θα έχω εκπληρώσει μια υπόσχεση εξιλέωσης. Επιβλητικός κι ασάλευτος, ο ακοίμητος ταξιδιώτης μάς καλωσορίζει με μια απειλητική επιγραφή του Στράβωνα: «Μαλέαν δε κάμψας, επιλάθου των οίκαδε», δηλαδή σαν αποφασίσεις να περάσεις τον Μαλέα, ξέχνα πως έχεις οικογένεια. Το ψυχρό λευκό της περιβόλου του Φάρου, τα επικίνδυνα βράχια πάνω σαν κοφτερά νύχια αητού, ο απότομος γκρεμός και ο παφλασμός της θάλασσας με αποθαρρύνουν. Κάτω από τα άστρα στην Αγία Ειρήνη ένιωσα θεός, σαν είδα την καλοσύνη μέσα μου, και τώρα, φοβισμένη σαύρα, προσπαθώ να χωρέσω την ασημαντότητα της ύπαρξής μου στις στριμωγμένες πέτρες. Ο ήλιος φωτίζει ένα χαμολούλουδο δίπλα μου. Είναι όμορφο και παράταιρο σε όλη τη σκηνοθεσία, μα ικανό να μου στρέψει το βλέμμα προς τα πάνω. Μια ξύλινη λευκή σκάλα έχει τοποθετηθεί παράδοξα ανάμεσα σε βράχια και ουρανό. Θαρρείς και κάποιος θέλει να δείξει τον δρόμο της γαλήνης στις ψυχές που χάθηκαν για πάντα εδώ. Σηκώνομαι και στέκομαι ένα βήμα πριν από το κενό. Επιθυμώ να γίνω ορατή από τον παραμορφωτικό βυθό, μήπως και βοηθήσω στη μετάβαση αυτή. Στο μυαλό μου έρχεται η εικόνα από Τα λόγια της πλώρης του Καρκαβίτσα, όταν ένας μάγος στέλνει το πιο κακό στοιχειό στο κέντρο αυτής της θάλασσας. Στέλνω κι εγώ μακριά κάθε ίχνος φόβου και, σαν τον Οδοιπόρο του Φρίντριχ, γίνομαι ο κυρίαρχος του τοπίου και αρνούμαι να υποταχθώ, να φύγω. Τα δύο μονοπάτια μάς ταξίδεψαν σε διαφορετικές άκρες της ίδιας γης και παράλληλα σε εσωτερικό μονόλογο της ίδιας της ύπαρξης, γι’ αυτό ήταν καθ' όλα συναρπαστικά. Η μοναχική πορεία επιτρέπει μια πιο λεπτομερή σπουδή της φύσης και σου δίνει την ευκαιρία να αντιληφθείς τη θέση σου σε αυτή, δηλαδή πως είσαι απλά ένα κομμάτι της, ένα μέρος του όλου, που λειτουργεί και διέπεται από τους ίδιους νόμους. Κι αν καταφέρεις και διώξεις «τα στοιχειά» και ισορροπήσεις τις δυνάμεις μέσα σου, τότε μπορεί να βρεις εσωτερική ηρεμία και πληρότητα. Γιατί «Τις φορτούνες στο Κάβο Μαλιά δεν τις κάνουν οι ανέμοι… τα στοιχειά τις κάνουνε» (Λόγια της Πλώρης, Α. Καρκαβίτσας)…

Νησιώτικο σκηνικό στην άκρη της Πελοποννήσου: Αγία Ειρήνη
Κάποιος ήταν εδώ. Εσωτερικό κελιού στη Μονή Αγίας Ειρήνης
Παντοτινά μαζί! Ο κύριος Αντώνης και η κυρία Μαρία στο καφέ «Μόντε Κάρλο» στα Βελανίδια.
Οι αγιογραφίες του τρούλου του Αγίου Γεωργίου
Τα ερείπια της Ι. Μονής του Αγίου Γεωργίου
Περήφανος κύκνος σε γαλάζια νερά. Άγιος Γεώργιος
Η γοητεία του παλιού. Ταβέρνα «Νεράιδα»
Αρχιτεκτονικό κάδρο σε θαλασσινό σαλόνι

Προτάσεις

info's

Ευχαριστούμε θερμά: το Ξενοδοχείο Palazzo στον Αρχάγγελο Λακωνίας (τηλ.: 27320 54111, www.palazzo.gr), την ταβέρνα Νεράιδα στον Άγιο Νικόλαο Βοιών (τηλ.: 27340 31227 www.neraida.com.gr) και το καφέ Μόντε Κάρλο στα Βελανίδια Βοιών

Θα το βρείτε στο

τεύχος 111

0
Shares

Σας αρέσει το site μας?

Ακολουθήστε μας στα social και δεν θα το μετανιώσετε...

0
Shares