Μέγαρα

Τέχνη με θέα

Η παλιά εθνική θα μας φέρει στη θαλασσινή Κινέτα, θέρετρο πολλών Αθηναίων, διάσημων και μη. Ορόσημο της διαδρομής το «σπιτάκι» του σταθμού της παλιάς σιδηροδρομικής γραμμής που ενώνει τα Μέγαρα με τους παράκτιους οικισμούς του νομού και βρίσκεται πλέον εκτός λειτουργίας. Η ιδέα να επαναλειτουργήσει για ψυχαγωγικούς σκοπούς φαντάζει γοητευτική, για άλλη μια φορά όμως φαίνεται πως και αυτή πνίγηκε στη γραφειοκρατία. Στο ξενοδοχείο Κοκκίνης, η μέρα ξημερώνει και στο μπαλκόνι του δωματίου μου, που κρέμεται επάνω από την όμορφη ακτή. Είναι απόλαυση να αγναντεύεις την πρασινογάλανη ακτή με το λευκό βοτσαλάκι, τους βράχους με τους ψαράδες, τους χειμερινούς κολυμβητές... Αυτό το κομμάτι του Σαρωνικού είναι το καθαρότερο της ακτογραμμής, μας πληροφορεί ο κ. Κοκκίνης και ας μην έχει σηματοδοτηθεί ακόμη με τη γαλάζια σημαία... Μια πρωινή βόλτα με ήλιο πάνω στα βότσαλα και πλάι στο νερό απλώς επιβάλλεται. Μέρες Αλκυονίδες στην καρδιά του χειμώνα, μια εποχή μεταβατική – σαν επινόηση, που φέρνει μνήμες απ’ τα καλοκαιρία της παιδικής μου ηλικίας. Μια πόρτα δίπλα από το ξενοδοχείο, το Σκιρώνειο Μουσείο φιλοξενεί την ιδιωτική συλλογή του γλύπτη Κώστα Πολυχρονόπουλου. Γεννημένος στην Αθήνα το 1931, υπήρξε ένας από τους πιο αντιπροσωπευτικούς γλύπτες της γενιάς του με πολλές συμμετοχές σε διεθνείς Biennale και ατομικές εκθέσεις σε Ελλάδα, Ευρώπη, Αίγυπτο κ.ά. Χτυπημένος από τη δικτατορία, έφυγε αιφνίδια τον Μάη του ’75. Ένα χρόνο μετά, η σύζυγός του Μάρι εγκαινιάζει το Σκιρώνειο Μουσείο Πολυχρονόπουλου, προκειμένου να διαφυλάξει το έργο του. Από την κεντρική είσοδο, το μονοπάτι, σπαρμένο με γιγάντια γλυπτά-εγκαταστάσεις του Κώστα Πολυχρονόπουλου, μας οδηγεί στο Μουσείο. Το κτίριο –εξοχική οικία του ζευγαριού– εντυπωσιάζει με την αρχιτεκτονική του ενώ το ανάγλυφο της πρόσοψης παραπέμπει σε νησιώτικη τέχνη. Η κυρία Μάρι μάς ξεναγεί στον χώρο, τα έργα, την προσωπικότητα και το αναπάντεχα γεγονότα του θανάτου του λατρεμένου της συζύγου. Σκίτσα και γλυπτά του καλλιτέχνη με έμφαση στη δυαδικότητα, τα χέρια, τη μήτρα, αγναντεύουν τη θάλασσα αποκτώντας μια άλλη μορφή, μια διάσταση εκστατική. Μια καλλιτεχνική φωλιά πάνω στη θάλασσα, μια συνομιλία με τον άνθρωπο, ένα μικρό ταξίδι στον χωροχρόνο… Στο υπαίθριο μικρό αμφιθέατρο του μουσείου, με θέα την υπέροχη ακτή, το μουσείο οργανώνει ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις (για επισκέψεις τηλ.: 22960-22170, www.skironio.gr).

Κρασί, όστρακα και ο χορός της Τράτας

Πίσω στην πόλη των Μεγάρων, η συνάντηση με τον δήμαρχο αλλά και τον αντιδήμαρχο, κ. Δήμα, αποδεικνύεται άκρως εποικοδομητική. Εδώ θα μάθουμε για τη μακραίωνη πολιτισμική παράδοση και τα πλούσια έθιμα του τόπου, που συνεχίζονται πιστά από τους ντόπιους, αλλά και για τα φημισμένα προϊόντα της περιοχής. Τα Μέγαρα, βλέπεις, δεν παράγουν μόνον αυγά, αλλά και κρασί, όστρακα και φιστίκια ΠΟΠ Μεγάρων. Οινικές εξερευνήσεις στη δυτική Αττική με επισκέψιμο το οινοποιείο Ονειροπαγίδα (Κτήμα Κανιάρη) στη θέση Πευκενέας, ενώ στο winepoint-πρατήριο του κτήματος «Εύχαρις», στην πόλη των Μεγάρων, φιλοξενούνται συχνά εκδηλώσεις για τους φίλους του κρασιού. Ντόπιο κρασάκι θα δοκιμάσετε σε όλες τις ταβέρνες της πόλης, ενώ στη θαλασσινή Νέα Πέραμο διοργανώνεται κάθε καλοκαίρι η Γιορτή των Οστράκων, με δωρεάν όστρακα που καλλιεργούνται στο Δρέπανο και τον Λουτρόπυργο. Ιδιαίτερη είναι η σχέση των κατοίκων των Μεγάρων με τα έθιμα και τις παραδόσεις τους, που ριζώνουν πολύ βαθιά στην ιστορία. Το Πάσχα στα Μέγαρα πλαισιώνεται με έθιμα όπως τα «Ρουσάλια», τη Δευτέρα του Πάσχα, και τον «χορό της Τράτας», κάθε Τρίτη του Πάσχα στο εκκλησάκι του Αϊ-Γιάννη του Χορευταρά. Πρόκειται για έναν πανάρχαιο τελετουργικό χορό, που χορεύεται από γυναίκες πιασμένες χιαστί και φορώντας παραδοσιακές στολές. Η δωρική ονομασία του είναι Όρμος και χορευόταν από πεπλοφόρες παρθένους που σχημάτιζαν περιδέραιο με την ημικυκλική διάταξή τους. Στην Απουλία μάλιστα της Κάτω Ιταλίας έχει βρεθεί τοιχογραφία χορού γυναικών με σταυρωτά χέρια (χρονολογίας γύρω στο 400 π.Χ.), η οποία παραλληλίζεται με τον Όρμο, αποκαλύπτοντας ίσως σχέση μεταξύ των δύο περιοχών. Ξενάγηση στην πολιτιστική κληρονομιά των Μεγάρων προσφέρει το Καστάνειο Λαογραφικό Μουσείο, με πλούσιο υλικό από τα έθιμα, τις παραδοσιακές φορεσιές αλλά και την αγροτική ζωή, την κατοικία, την υφαντική τέχνη του τόπου (επισκέψεις κατόπιν συνεννόησης, τηλ.: 22960-29835). Με μεζέδες και τσίπουρο στου «Θωμά το μαγαζί», παρέα με τους θαμώνες στα στενά της παλιάς πόλης, θα κλείσει το μικρό οδοιπορικό μας. Ηρεμία, χαλαροί ρυθμοί και τραπεζάκια έξω στη μικρή λιακάδα φέρνουν στον νου τα ωραία απογεύματα της επαρχίας. Κι όμως είμαστε στην Αττική, λίγα μόλις χιλιόμετρα έξω από την Αθήνα. Στην Πάχη, πάπιες φλερτάρουν στα νερά και οι ψαράδες καμαρώνουν τη σοδειά τους: ένα λαυράκι τρία κιλά! Καφεδάκι στο λιμάνι με τα δεκάδες γλαρόπουλα να χορεύουν στην κοκκινωπή δύση, σαν να μας αποχαιρετούν, όμορφη εικόνα να φυλάξεις για την επιστροφή...