Εναλλακτική Καλαμάτα

Γνωστή και αγαπημένη γνώριμη από τα παλιά, η Καλαμάτα ξανασυστήνεται μέσα από ανθρώπους που τη μεταμορφώνουν σε χαρισματικό τόπο διαμονής. Ας ξανασυστηθούμε, λοιπόν, με όσους αναζητούν κάτι διαφορετικό!

Σε απόσταση μονοήμερης εκδρομής από την Αθήνα, αποτελεί έναν προορισμό ιδανικό, αφού συνδυάζει βουνό και θάλασσα! Από τη μια τη σκιάζει ο μεγαλόπρεπος Ταΰγετος, ενώ η θάλασσα στραφταλίζει στα πόδια της. Μια πόλη ζωντανή με χαλαρούς ρυθμούς, όπου μπορείς να μετακινηθείς σχεδόν παντού με τα πόδια ή το ποδήλατο. Ιστορία, πολιτισμός, σύγχρονες υποδομές, γραφικά στενά και γευστικά τοπικά προϊόντα σε σχέση ωσμωτική προσδίδουν στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Πελοποννήσου μαγικό χαρακτήρα!

Αγρόκτημα Φυσικής Καλλιέργειας Φοίφα

Στη Νέα Είσοδο της Καλαμάτας, στην πολύβουη λεωφόρο Ηρώων Πολυτεχνείου, δίπλα στις μεταφορικές εταιρίες, τα βενζινάδικα και τις αντιπροσωπείες εκτείνεται το επισκέψιμο αστικό αγρόκτημα Φοίφα. Η Μυρτώ Φοίφα μας υποδέχεται και μας μιλά για το κτήμα και το όραμά της να διασώσει την «ουτοπία», όπως μας είπε κι η ιστορία έχει ως εξής. Μετά την Ελληνική Επανάσταση, η Δυτική πλευρά της πόλης ήταν τόπος παραγωγής αγροτικών προϊόντων, τα οποία είτε εξυπηρετούσαν τις ανάγκες της πόλης, είτε δίνονταν για εξαγωγή. Το αγρόκτημα Φοίφα ήταν το κέντρο αυτής της παραγωγής μέχρι το 1908, έτος κατά το οποίο ο αγροτικός σταθμός της Καλαμάτας σταμάτησε τη λειτουργία του και η έκταση της γης τεμαχίστηκε και πουλήθηκε. Τότε, ένα κομμάτι αυτής της έκτασης πέρασε και στην οικογένεια Φοίφα. Εκεί λειτούργησε αρχικά ένα κεραμοποιείο, αργότερα ορνιθοτροφική μονάδα αλλά η αίσθηση του συνόλου με έναν τρόπο διατηρήθηκε και προϊόντος του χρόνου δημιουργήθηκε ένα μικρό οικοσύστημα. Η Μυρτώ το παρατήρησε και κλήθηκε να το αναδείξει και να το διασώσει σε μια περιοχή που ακόμα αναζητά τον χαρακτήρα της. Το αγρόκτημα αποτελεί τρανή απόδειξη ότι το σχέδιο της πόλης μπορεί να έχει και χρειάζεται χώρους πρασίνου που παράγουν όχι μόνο προϊόντα αλλά και υπηρεσίες.

Ο χώρος άρχισε να διαμορφώνεται μέσα στην οικονομική κρίση με κύρια δράση τη συλλογή και διανομή παραδοσιακών σπόρων, δημιουργώντας μια σποροτράπεζα. Έκτοτε φακελάκια με παραδοσιακές ποικιλίες σπόρων (φρούτα, λαχανικά, άγρια εδώδιμα φυτά) παραχωρούνται ή ανταλλάσσονται μέσα από διάφορες δράσεις ή γιορτές. Η διαχείριση φυτών και βοτάνων που στην αγροχημική προσέγγιση της καλλιέργειας θεωρούνται ζιζάνια, όπως για παράδειγμα το σινάπι, ήταν μια πρόκληση για τη Μυρτώ και την υπόλοιπη ομάδα. Πώς πρέπει να διαχειριστείς τη γη για να είναι συνεχώς γόνιμη; Πώς να σεβαστείς το οικοσύστημα; Σε αυτά και άλλα παρόμοια ζητήματα προσπάθησαν να δώσουν απαντήσεις. Πειραματιζόμενοι με διάφορα μοντέλα καλλιέργειας, δοκιμάζοντας, αλλάζοντας προσεγγίσεις, παρατηρώντας, συνδυάζοντας τεχνικές, ανέπτυξαν τον πολιτισμό της καλλιέργειας. Μια προσέγγιση που ακολουθεί τα μοτίβα της φύσης, σέβεται τη μορφολογία του εδάφους, συνδυάζεται με δέντρα, ακολουθεί διάφορα σχήματα καλλιέργειας και αναδεικνύει τη σχέση με το περιβάλλον και την πολιτισμική παραγωγή που αναπτύσσεται στις πρωτογενείς διαδικασίες παραγωγής. Δηλαδή πως μπορείς να παράγεις, να δημιουργείς και να ζεις μέσα σε ένα οικοσύστημα, σεβόμενος τις λειτουργίες του και αφήνοντας τα παράγωγά του να σε επηρεάσουν, να σε εμπνεύσουν και γιατί όχι να σε κάνουν καλύτερο άνθρωπο. Στα πλαίσια λοιπόν του πολιτισμού της καλλιέργειας, ξεκίνησαν στο αγρόκτημα κάποια εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολικές ομάδες ή φορείς, τα οποία κινούνται πάνω σε δύο άξονες: την αυτοδιαχείριση της τροφής και των απορριμμάτων και χωρίζονται σε τέσσερις ενότητες: Κύκλος Φυτού-Σπόρου, Δημιουργία Αειφορικού Κήπου, Δημιουργική Επανάχρηση, Αναγνώριση Βοτάνων και Δημιουργία Υποπροϊόντων και Σώμα στη Φύση.

Πέρα από τους μαθητές το αγρόκτημα είναι ανοιχτό κατά τη φθινοπωρινή και χειμερινή περίοδο σε όλους όσους ενδιαφέρονται, παρέχοντας χώρο για χαλάρωση, παιχνίδι και πικ νίκ, θεματικές δραστηριότητες, εκδηλώσεις και γιορτές. Ένας χώρος δραστήριος, πολυεπίπεδος και πάνω από όλα ανοιχτός για όσους αναζητούν εναλλακτικές δράσεις στην περιοχή κι όσους θέλουν να εξοικειωθούν με μια ολιστική προσέγγιση της ζωής, κερδίζοντας μια πιο βιώσιμη καθημερινότητα. Και, βέβαια, μια παράλληλη δράση που έχει ξεκινήσει και τρέχει στο Αγρόκτημα (κι όσοι θέλουν μπορούν να ενημερωθούν) είναι το δίκτυο συνοικιακής κομποστοποίησης, που έχει αναπτυχθεί σε συνεργασία και υποστήριξη με τον δήμο Καλαμάτας. Πληροφορίες: www.rethink-project.gr/agroktima.

Αντιγόνη Λεάκου, στον γεμάτο έμπνευση χώρο της "Buru Cooperativa"

Μυρτώ Φοίφα στο Αγρόκτημα Φοίφα

Η πανοραμική άποψη της πόλης από το κάστρο.

HERSIN-means made by hand

Φύγαμε από το Αγρόκτημα Φοίφα γεμάτοι ενθουσιασμό και ο ενθουσιασμός μας μεγάλωσε, όταν γνωρίσαμε την Νίκη Γρηγοροπούλου και τον Γιώργο Τσώνη ή αλλιώς τo δυναμικό ντουέτο του Hersin-means made by hand! Χειροποίητα ξύλινα παιχνίδια από την Καλαμάτα σε όλο τον κόσμο!

Ο Γιώργος και η Νίκη ασχολούνται με το εγχείρημα των παιδικών παιχνιδιών, δειλά δειλά, από το 2016. Ξεκίνησαν αρχικά με υφασμάτινες κουκλίτσες και στη συνέχεια με ξύλινα παιχνίδια. Ο ερχομός του γιού τους στη ζωή τους, τους άλλαξε επαγγελματική κατεύθυνση και τους οδήγησε στον μαγικό κόσμο των ξύλινων παιχνιδιών: κουδουνίστρες, αυτοκινητάκια, φρούτα, δεντράκια, ζωάκια. Ο υπέροχος οικολογικός τους κόσμος, εμπνευσμένος από τη φύση και σε αρμονία μαζί του, με αφετηρία την Καλαμάτα συναντά παιδικά χεράκια σε όλο τον κόσμο και τους δίνει χαρά.

Το καλύτερο, βέβαια, είναι ότι το εργαστήριό τους είναι ανοιχτό στο κοινό. Ομαδικά εργαστήρια για υφασμάτινα και ξύλινα παιχνίδια οργανώνονται από την ομάδα του Hersin-means made by hand για μικρούς και μεγάλους. Να μια ωραία πρόταση για ένα ξεχωριστό δημιουργικό απόγευμα στην πόλη που στο τέλος της μέρας σας αφήνει και με μια δημιουργία που είτε την κρατάς ως αναμνηστικό είτε την προσφέρεις σαν μοναδικό – κυριολεκτικά – δώρο. Πληροφορίες: www.hersin.gr.

Buru Cooperativa

Έχω λίγη ώρα μέχρι το επόμενο ραντεβού και περιπλανιέμαι στο Ιστορικό Κέντρο της πόλης. Μια γαργαλιστική μυρωδιά καφέ και φρεσκοψημένου γλυκού με οδηγεί στο Divino Insolito. Παραγγέλνω καφέ και τάρτα που φτιάχνεται επιτόπου μπροστά στα μάτια μου και πιάνω κουβέντα με τους ιδιοκτήτες του μαγαζιού. Ο Νίκος και η Λάουρα εγκαταστάθηκαν στην πόλη πριν λίγα μόλις χρόνια, αφήνοντας την πρωτεύουσα σε αναζήτηση καλύτερης ποιότητας ζωής. Ήρθαν να επιβεβαιώσουν την πεποίθησή μου πως τα τελευταία χρόνια η Καλαμάτα αποτελεί δημοφιλή προορισμό για πολλούς ανθρώπους που αποζητούν την αποκέντρωση.

Συνεχίζω τη βόλτα μου στο ιστορικό κέντρο κατευθυνόμενη σε έναν άλλο ιδιαίτερο χώρο, στην Buru Cooperativa! Η Αντιγόνη Λεάκου που βρίσκεται εκεί μου μιλάει για το εγχείρημα που μετράει μόνο λίγους μήνες ζωής. Τέσσερις γυναίκες δημιουργοί, Μαριλιάννα Διαμαντάκη, Λένα Μπορνόβα, Παναγιώτα Αράπη και φυσικά η Αντιγόνη, κάθε μια από δικό της μετερίζι, ένωσαν τις δυνάμεις τους σε έναν συνεργατικό χώρο εναλλακτικής μάθησης. Μέσα στον χώρο αυτό, που φιλοξενεί και τα εργαστήριά τους αλλά και το πωλητήριο, όπου διατίθενται τα έργα τους, παιδιά και ενήλικες μπορούν να κάνουν μαθήματα κεραμικής, ζωγραφικής ή σχεδίου. Τρέχουν βέβαια και διάφορα μονοήμερα ή διήμερα δημιουργικά καλέσματα για όσους θέλουν να εκμεταλλεύονται στο έπακρο τον χρόνο τους. Ρωτώ την Αντιγόνη για το όνομα της ομάδας και μου απαντά αφοπλιστικά, πως αναφέρεται στο κοχύλι της θάλασσας, αυτό το μεγάλο κοχύλι που σαλπίζουν οι ναυτικοί σαν κάλεσμα, και χαμογελώ, να μια ωραία λέξη που έχω πολύ καιρό να χρησιμοποιήσω. Πληροφορίες: www.facebook.com/burucooperativa.

Φωτογραφικά σεμινάρια και εξορμήσεις

Η επόμενη μέρα με βρήκε να πίνω τον πρωινό μου καφέ στο εργαστήρι του Ανδρέα Μάρκου ενός ακόμη «εσωτερικού» μετανάστη που επέλεξε την Καλαμάτα για τόπο κατοικίας. Ο Ανδρέας είναι φωτογράφος, πιάνουμε κουβέντα για τον τόπο της Μεσσηνίας, την ποικιλομορφία του τοπίου και τον πλούσιο καμβά που προσφέρει για τους επίδοξους φωτογράφους. Ο Ανδρέας διοργανώνει ταχύρυθμα φωτογραφικά σεμινάρια αλλά και μονοήμερες φωτογραφικές εξορμήσεις στη Μάνη, τον Ταύγετο, την Λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας, μυώντας τους ενδιαφερόμενους στα μυστικά του φωτογραφικού κάδρου και της αποτύπωσης. Διότι οι καλές φωτογραφίες δεν είναι κατά βάση προϊόν τύχης αλλά συνδυασμός εκπαίδευσης και εμπειρίας! Πληροφορίες: www.playwithlight.gr.

Συλλογή Δημήτρη Ηλιόπουλου

Για το τέλος άφησα τον συλλέκτη και καλλιτέχνη Δημήτρη Ηλιόπουλο. Οι πηγές μου μιλούσαν για το ενδιαφέρον της προσωπικής του συλλογής που έχει μουσειακό χαρακτήρα και αξία. Δεν ήξερα κάτι παραπάνω, μου έδωσαν το τηλέφωνό του και κανονίσαμε να βρεθούμε. Ο Δημήτρης είναι συλλέκτης εκκλησιαστικών και ιστορικών αντικειμένων από όλο τον κόσμο. Η συλλογή του περιλαμβάνει μεταξύ άλλων παλιές εικόνες, όπλα τη Ελληνικής Επανάστασης, κοσμήματα εποχής. Αξίζει αναμφισβήτητα να κλείσετε ένα ραντεβού μαζί του για να δείτε τη συλλογή, η οποία εμπλουτίζεται ακατάπαυστα αλλά και για να εμπνευστείτε από το άσβεστο πάθος του για αυτά τα αντικείμενα που τον οδήγησε κυριολεκτικά στις τέσσερις γωνίες της γης. Επισκέψεις κατόπιν ραντεβού στο τηλ.: 6977 097567.

Με την ευκαιρία της συλλογής, γνώρισα και την χορωδία του μουσικοφιλολογικού και καλλιτεχνικού συλλόγου “Ο Ακρίτας” που αναβίωσε τα τελευταία δύο χρόνια και παρά το σύντομο διάστημα ζωής της έχει κατακτήσει σπουδαίες περγαμηνές με σημαντικότερη την τρίτη θέση στο παγκόσμιο χορωδιών! Η πολυφωνική χορωδία αξίζει τον χρόνο σας αν βρεθείτε στα σημεία που θα περιοδεύσει αυτό το καλοκαίρι. Η εκδρομή μου φτάνει στο τέλος της, κατευθύνομαι προς το Καφενείον η Ελλάς. Στον φιλόξενο χώρο της ανακαινισμένης παλιάς κατοικίας, χαλαρώνω με ένα ποτήρι κρασί και σκιουφιχτά μακαρόνια. Για να ικανοποιήσει την περιέργειά μου, ο φιλικός ιδιοκτήτης μου προσφέρει κέρασμα στο τέλος γλυκό του κουταλιού μανιτάρι! Εις υγείαν λοιπόν, και στα επόμενα!