Ξημέρωμα στην Ιχθυόσκαλα Κερατσινίου

Έξι χρόνια τώρα αφιερώνω κάποια ξενύχτια και ξημερώματα στη μεγαλύτερη ψαραγορά της χώρας. Μέσα από τα μάτια της καρδιάς κοιτάζω τον άνθρωπο στην απλότητά του, στην απώλεια του καταναλωτισμού και στην τρυφερότητα που φωλιάζει μες τη φαινομενική σκληρότητα…

Μέσα στις κασέλες µε τις σφυρίδες, τα µύδια και τις κουτσοµούρες, οι Αιγύπτιοι εργάτες καθαρίζουν λίγες σουπιές για να µαγειρέψουν το πρωί, όταν επιστρέψουν µε το καλό στο σπίτι τους, να φάνε, ενώ οι επιχειρηµατίες αν και εν µέσω κρίσης, γειωµένοι, απολαµβάνουν όσο µπορούν το βίωµα της εργασίας και του ξενυχτιού. Πριν το 2011, ο κόσµος αγόραζε περισσότερα ψάρια και ακριβά. Τώρα, ο οικογενειάρχης αγοράζει οικονοµικά, περισσότερο κρέας, και λιγότερο το ψάρι. Τα «λαϊκά» ψάρια, ο γαύρος, η σαρδέλα, η µαρίδα, ο κολιός, τα σαυρίδια κι η γόπα, ψαρεύονται στις ίδιες ποσότητες, µα παρουσιάζουν µείωση 16% στην κατανάλωση. «Είναι εύγεστα και προνοµιούχα σε ιχνοστοιχεία και πρωτεΐνες, ενώ οι τιµές τους παραµένουν προσιτές και χαµηλότερες από παλιά», µας λέει ο Σάββας Σµυρνάκης, ιχθυολόγος, Πρόεδρος των εµπόρων Ιχθυόσκαλας Πειραιά. Ο Σάββας από τα έντεκα του χρόνια βοηθούσε τον πατέρα του, µόλις τελείωνε το σχολείο. Η οικογένεια του είναι τέσσερις γενιές στην Ιχθυόσκαλα.

Τη νύχτα, οι αντιστάσεις «γκρεµίζονται», οι αλήθειες ξεγυµνώνονται µέσα στις τριβές της σχέσης που λέγεται «αλισβερίσι». Ψαράδες, ψαρέµποροι µε γενναιόδωρη ζωντάνια και εκφραστικότητα στέκονται αγέρωχα µπροστά στα λευκά κουτιά από φελιζόλ, τα γεµάτα πάγο και όλων των ειδών τα θαλασσινά. Βροντάζουν µε φωνές από το «χάρα» – όπως λένε οι ινδουιστές την περιοχή κάτω από το στοµάχι – όπου πηγάζει η δύναµη µας. Μοιάζουν άφοβοι, θαρραλέοι, µε λίγες σκέψεις, περισσότερη σιωπή, πείρα, γνώση. Είναι δύσκολο να καταφέρνεις να εργάζεσαι µαζί µε άλλους σε έναν κοινό χώρο, αν δεν µπορείς να εστιάσεις. Ένας τόπος αληθινού, δίκαιου αγώνα, κεφιού και µελαγχολίας, µε ελάχιστες γυναίκες και πολλούς άνδρες που εµπορεύονται νυχθηµερόν. Ζούνε µέχρι το µεδούλι. Παρόντες, σαν τους ηθοποιούς στη σκηνή. Βρέχει, χιονίσει, κάθε βράδυ, όλο τον χρόνο, εκτός Σαββάτου, µε γαλότσες µες το τσουχτερό κρύο των χειµώνων ή στην έντονη υγρασία των καλοκαιριών. Μοιάζει µε ατέλειωτη τελετή. Η Ιχθυόσκαλα Κερατσινίου είναι η µεγαλύτερη ανάµεσα στις δέκα ιχθυόσκαλες της χώρας που είναι της Θεσσαλονίκης, της Καβάλας, της Χαλκίδας, της Αλεξανδρούπολης, της Χίου, της Καλύµνου, των Χανίων, της Πάτρας, του Μεσολογγίου και της Πρέβεζας. Η οµορφιά των ψαριών µέσα στη νεκρότητά τους, τακτοποιηµένα σε λευκές κούτες, σε δίχτυα τα όστρακα, τα πανέµορφα σαλάχια, οι συναγρίδες, οι πεσκαρδίτσες, οι σκορπίνες, τα µπαρµπούνια… Σκορπιοί, φαγκριά, καβούρια, οι εργάτες τα ραντίζουν και λαµπυρίζουν τα παγωµένα τους µάτια, τα λέπια, οι καµπύλες τους. Συνήθως, ο πατέρας εργάζεται στην Ιχθυόσκαλα, η µητέρα έχει ιχθυοπωλείο σε κάποια γειτονιά και το παιδί πάγκο ψαρικών στις λαϊκές αγορές. «Εδώ είναι ένα µικρό χρηµατιστήριο», λέει ο Γεώργιος Τελλής στο κιτρινόµαυρο, µικροσκοπικό γραφείο, όπου τα διακοσµητικά σουβενίρ παραπέµπουν στην οµάδα του: οι αρβύλες, η τηλεφωνική συσκευή κι οι λάµπες έχουν όλα κιτρινόµαυρο χρώµα. Ο Γιώργος σπούδασε ηλεκτρολόγος και εργάζεται εδώ 23 χρόνια. «Ήταν ο πεθερός µου ψαράς κι η σύζυγός µου είναι στην εταιρία. Η Ιχθυόσκαλα είναι από τα πιο παραγωγικά κοµµάτια της Ελλάδας. Είναι αδιαφήµιστη η άριστη ποιότητα των ψαριών µας. Το αλίευµα ελέγχεται από κτηνίατρο και τα σκάφη µας από το λιµεναρχείο. Έχουµε ιατρείο», λέει. «∆ιαθέτουµε συσκευαστήριο, όπου συσκευάζουν οι ψαράδες γαύρο και σαρδέλα για τη Νέα Υόρκη, κολιό και κουτσοµούρα για Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία µέχρι και Ιαπωνία. Των δικών µας θαλασσών τα ψάρια ξεχωρίζουν για τη νοστιµιά τους. Ο τόνος µας “ταξιδεύει” στην Ιαπωνία να γίνει σούσι, επίσης τα µαγιάτικα και ο ξιφίας. Και στο Χονγκ-Κονγκ έχουν ζήτηση τα ψάρια µας. Έχουµε όµως ασταθή παραγωγή λόγω καιρικών αλλαγών καθώς στις µεγάλες θάλασσές µας, τα κυνηγάς τα ψάρια, και αυτός είναι ένας λόγος που µένουν ψάρια στα χέρια των ψαράδων», λέει ο Βασίλης Κατσιώτης, εφτά χρόνια ∆ιευθυντής της Ιχθυόσκαλας Κερατσινίου και γενικός διευθυντής όλων των ιχθυόσκαλων Ελλάδας. «Κάθε χρόνο δωρίζουµε είκοσι δύο τόνους στα κοινωνικά παντοπωλεία των ∆ήµων, στις εκκλησίες και στο «Χαµόγελο του Παιδιού», και µαγειρεύονται περίπου 650.000 µερίδες.»

 

«Η Ιχθυόσκαλα μεταδίδει θετική ενέργεια. Ίσως τα κύματα που σκάνε στην προβλήτα με θέα το παλιό βιομηχανικό Κερατσίνι, ίσως οι άνθρωποι, ίσως οι ριπές της αρμύρας, οι γλάροι που πετάνε ολόλευκοι μες τη νύχτα κι ίσως όλα μαζί…»

Κάθε χρόνο δωρίζουμε είκοσι δύο τόνους στα κοινωνικά παντοπωλεία των Δήμων, στις εκκλησίες και στο «Χαμόγελο του Παιδιού.»

Η ώρα πάει περασµένες τρεις και η κίνηση έχει φθάσει στο ζενίθ. Ο  ολοφώτιστος, πεντακάθαρος χώρος της αγοράς είναι κατάµεστος.  «Στο ζωντανό χρηµατιστήριο αλλάζουν οι τιµές ανάλογα µε τον καιρό, τη ζήτηση, τις ποσότητες που “µπαίνουνε”, το είδος, ακόµη και ανάλογα το γέµισµα ή τη χάση του φεγγαριού», λέει ο πρόεδρος. «Τα πρωινά µετά τη δουλειά, πλενόµαστε και τρέχουµε για άλλες γραφειοκρατικές υποχρεώσεις και πληρωµές», συνεχίζει. «Ο θεσµός των ιχθυοσκαλών ξεκίνησε τη δεκαετία του ‘50, κι έλαβε συγκροτηµένη µορφή το 1965, οπότε φτιάχτηκε ένα στιβαρό πλαίσιο διαχείρισης αλιευµάτων κι εµπορίας. Το 70%  του πλαισίου παραµένει το ίδιο από το 1970. Τα µέσα, οι περιοχές αλίευσης καθώς και τα ιχθυοαποθέµατα άλλαξαν. Χρειαζόµαστε αναπροσαρµογή της νοµοθεσίας στη σηµερινή εποχή, τόσο στη διακίνηση όσο και στην αλιεία, όπως ορίζει η Ε.Ε.», επισηµαίνει ο διευθυντής. «Για παράδειγµα, η φορολογική νοµοθεσία επιτρέπει στον ψαρά να διακινεί τα αγαθά του µε ηλεκτρονικό παραστατικό µέσω του κινητού του, ενώ η παλιά αλιευτική νοµοθεσία, που είναι σε ισχύ, επιβάλλει τυπωµένο τιµολόγιο µε σφραγίδα.» «Πάρε ροφό να φας βραστό ή ψητό, να γλύφεις τα δάχτυλά σου», ακούγεται µια φωνή από έναν πάγκο. Η Ιχθυόσκαλα είναι ανοιχτή µόνο για χονδρεµπόρους και κλειστή προς το κοινό. «Σχεδιάζουµε να ανοίξουµε στον απλό καταναλωτή για να γνωρίσει από κοντά την πρώτη πηγή του ψαριού, πλάι στη θάλασσα», συνεχίζει ο πρόεδρος. «Άδεια παίρνω. Τη χαίροµαι όµως, όταν το πόστο δουλεύει και χτυπούν τα τηλέφωνα; Ένα τριήµερο πάντως φεύγω αγκαλιά µε τους φιλάθλους, να δούµε την οµάδα, όταν παίζει στο εξωτερικό. Έχω κάνει χίλιες δυο εργασίες στη ζωή µου. Από ασφαλτοστρώσεις δρόµων, µεταφορές, µονώσεις σε ταράτσες, µέχρι που έµπλεξα µε τα ψάρια. Όλες τις αγάπησα. Ο πατέρας µου ήταν καπετάνιος και αγαπούσε να φωτογραφίζει. Όταν ερχόταν στο νησί, έφερνε φωτογραφίες», λέει συγκινηµένος ο κύριος Τελλής παρατηρώντας την οµάδα του φωτογραφικού σεµιναρίου που τον αιχµαλωτίζουµε µε τους φακούς µας. Η µόνη παρούσα έµπορος γυναίκα στην Ιχθυόσκαλα λέγεται Παναγιώτα Πάτρωνα και είναι 38 ετών. «Ακολουθώ τα χνάρια του πατέρα µου, επειδή αγαπώ αυτήν την εργασία, τους ανθρώπους, την επικοινωνία, το ξενύχτι, τα χρήµατα, όλο το κλίµα, κρατώντας τις καλές στιγµές. Εύχοµαι στα παιδιά µου να ζήσουν τη ζωή τους όπως θέλουν. Βλέπουν τη µητέρα τους δυναµική στην αγορά και µαµά µε τα όλα της στο σπίτι.» Περίπου το 30% των εµπόρων της Ιχθυόσκαλας είναι οι ίδιοι ψαράδες ή αντιπρόσωποι και τα πουλάνε µόνοι τους. Το 70% είναι εµπορικές επιχειρήσεις που αγοράζουν αλιεύµατα και τα µεταπουλάνε µέσα στην αίθουσα δηµοπρασίας. Ψάρια ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας και εισαγωγής π.χ. Σενεγάλης, µπακαλιάρος Καναδά, Νορβηγίας, Ισπανίας, πρώτης ποιότητας γλώσσα Γαλλίας, γαύρο και κουτσοµούρα Ιταλίας.

Πανελλαδικά, διακινούνται περίπου 55.000 τόνοι αλιευµάτων ετησίως µέσα από τις ιχθυόσκαλες. Οι 23.000 διακινούνται στην Ιχθυόσκαλα Κερατσινίου. Έρχονται 5-7 έµποροι από την Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα και κοντινούς νοµούς. Κάθε βράδυ 650 αυτοκίνητα µπαίνουν για αγορά ψαριών, που µεταπωλούνται σε λαϊκές και ιχθυοπωλεία, µε περίπου 700 αγοραστές (σε κάποια αυτοκίνητα έρχονται δύο αγοραστές.) Μέσα στην Iχθυόσκαλα εδρεύουν 110 επιχειρήσεις. Φόρτωµα, ξεφόρτωµα, πάγωµα, ξεπάγωµα. Σε ένα καΐκι, ένας Αιγύπτιος εργάτης απλώνει µπουγάδα τη φόρµα εργασίας του. «Γαύρο, σαρδέλα, κέφαλο έχω σήµερα, από τη Θεσσαλονίκη για ψητό, την Καβάλα και µαρίδα Ευβοίας για τηγάνι». H επιχείρηση του 24χρονου Θανάση Κόντζογου κρατά από πάππου προς πάππου. «Είµαι τυχερός που βρήκα µία επιχείρηση να αναλάβω», λέει. ∆ίπλα του ο 17χρονος αδερφός του, σπουδαστής παράλληλα στο τµήµα Η/Υ του Πανεπιστήµιου ∆υτικής Αθήνας. «Όταν µε το καλό πάρω το πτυχίο θα έχω δέκα γνώσεις παραπάνω από το σχολείο της Ιχθυόσκαλας», λέει γεµάτος αισιοδοξία. Η Ιχθυόσκαλα µεταδίδει θετική ενέργεια. Ίσως τα κύµατα που σκάνε στην προβλήτα µε θέα το παλιό βιοµηχανικό Κερατσίνι, ίσως οι άνθρωποι, ίσως οι ριπές της αρµύρας, οι γλάροι που πετάνε ολόλευκοι µες τη νύχτα κι ίσως όλα µαζί…» Ο Ρεζκ Μοχάµεντ ήρθε από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου πριν 25 χρόνια κι από τότε εργάζεται εδώ. Οι συµπατριώτες του έρχονται για δυο χρόνια εργασίας και µένουν µέσα στα σκάφη. «Οι συχνές καθυστερήσεις στην έγκριση αδειών εργασίας των Αιγύπτιων αλιεργατών έχει αρνητική συνέπεια στο να χαθεί πολύτιµος χρόνος αλιείας. Έχουµε µόνο 550 ενεργά αλιευτικά σκάφη που προµηθεύουν µε ψάρια τις ιχθυόσκαλες της Ελλάδας. Θα λιγοστέψουν επειδή βγάζουν µικρό κέρδος κι έχουν υψηλό κόστος πετρελαίου», προειδοποιεί ο διευθυντής. Η υπεραλιεία είναι ένα ακόµη πλήγµα, που λειτούργησε µπούµερανγκ στα γρι-γρι και στις µηχανότρατες. «Οι αλιείς χρειάζεται να εξειδικευτούν στη διαχείριση των ποσοτήτων για εξισορρόπηση των αγορών, ώστε να αποφευχθεί ο αθέµιτος ανταγωνισµός κι η απληστία της υπεραλιείας», τονίζει ο πρόεδρος. Οι θαµώνες της Ιχθυόσκαλας, θα πιούνε καφέ, κρασί, µεζέ µε σειρά σε τακτά διαλείµµατα στο στέκι της πολυπράγµων Λίας. Οι πρώτες ηλιαχτίδες «χώνονται» στα ταβερνεία της αγοράς, όπου ο κόσµος θα χορτάσει µε ζεστή κακαβιά και θα τσουγκρίσει το κρασοπότηρό του καλωσορίζοντας τη µέρα που έρχεται.

Προτάσεις

0
Shares

Σας αρέσει το site μας?

Ακολουθήστε μας στα social και δεν θα το μετανιώσετε...

0
Shares